ایبنا: مفاهیم و کاربردهای «موزه‌داری نوین» در یک کتاب بررسی شد: آبان 92

modern museum management

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «موزه‌داری نوین» تالیف مشترک رسول محمد ‌علی‌پور، اصغر حیدری و مصطفی حاجی‌امینی در هفت فصل تنظیم شده‌است. «ریشه‌شناسی و ارتباط موزه با گردشگری و میراث»، «مدیریت مجموعه‌ها»، «نگهداری و حفاظت از مجموعه‌های موزه»، «فنون نمایش مجموعه‌ها و آثار موزه‌ها»، «برنامه‌ریزی در موزه‌ها»، «مدیریت منابع/ سرمایه انسانی موزه‌ها» و «مدیریت بازاریابی و روابط عمومی در موزه‌ها» عناوین کتاب را تشکیل می‌دهند.

فصل نخست کتاب، مقدمه‌ای بر مفهوم موزه و ارتباط دو سویه آن با گردشگری و میراث است و به بیان تاریخچه موزه‌داری می‌پردازد. این فصل، همچنین ضمن طبقه‌بندی موزه‌ها از زوایای گوناگون و تشریح هریک از آن‌ها، تعاریف متنوعی از موزه در سطح جهان ارایه می‌کند. 

در قسمتی از این فصل، درباره تاریخچه پیدایش موزه‌داری می‌خوانیم: «موزه با تعریف امروزی در اروپای قرن هفدهم شکل یافت. نخستین استفاده از واژه موزه در زبان انگلیسی در سال 1682 میلادی صورت پذیرفت. این واژه در توصیف مجموعه عجیب و نادر نجیب‌زاده‌ای به نام الیاس اشمول به‌کار می‌رفت که آن‌را به دانشگاه آکسفورد ارایه کرده بود. از مجموعه‌های خصوصی کشورها و نجیب‌زادگان، موزه‌ها به موسسات آموزشی عمومی امروزی بدل شدند.»

 در فصل دوم، اصول و مفاهیم مجموعه‌داری تشریح شده‌است. «تشریح رویکردهای موجود در طبقه‌بندی مجموعه‌ها»،‌ «تشریح نحوه مدیریت بر مجموعه‌ها در موزه‌ها»،‌ «ذکر نکات مرتبط با سیاست مجموعه‌داری در موزه»، «برشماری و تشریح نکات مربوط به رویه مدیریت مجموعه‌ها» و «بررسی جزییات مربوط به فهرست اموال و مستندات مجموعه‌ها» مهم‌ترین عناوین این فصل کتاب را تشکیل می‌دهند. 

فصل بعدی به واژه‌شناسی و تشریح ابعاد مرتبط با ریسک و بحران در موزه‌ها و طبقه‌بندی ریسک‌های مرتبط با مجموعه‌های موزه می‌پردازد و در ادامه، پایش و کنترل محیطی در سطح موزه و بسته‌بندی آثار مجموعه‌های موزه را مورد بررسی قرار می‌دهد و همچنین نکات قابل توجهی‌ را در امور مرتبط با امنیت موزه و برنامه‌ریزی حفاظت از موزه بیان می‌کند. 

«تشریح مفاهیم نمایش و معماری در موزه»، «برشماری روش‌های نمایش و مدیریت آن در موزه»، «فر‌آیند طراحی و برنامه‌ریزی نمایش در موزه»، «برشماری گام‌های طرحی نمایش موزه»، «معرفی برخی فنون نمایش در موزه» و «آماده‌کردن موزه‌ها برای استفاده افراد ناتوان جسمی» عناوین فصل چهارم کتاب به‌شمار می‌آیند.

در فصل پنجم، برنامه‌ریزی امور موزه و مدیریت مالی مورد بحث قرار می‌گیرد و محیط خرد و کلان، ماموریت، سیاست، اهداف و استراتژی موزه بررسی می‌شود. در فصل «مدیریت منابع/ سرمایه انسانی موزه‌ها» ساختار سازمانی و مدیریتی موزه، ابعاد کار تیمی و مسوولیت عمومی در موزه و نقش کلیدی پرسنل در اثربخشی موزه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان شرحی از وظایف و شرایط احراز مشاغل موزه ارایه می‌شود. 

فصل هفتم کتاب، بازاریابی و روابط عمومی موزه‌ها را به‌عنوان نقطه تماس با بازدید‌کنندگان مورد توجه قرار داده‌است. 

در بخشی از کتاب آمده‌است: یکی از مسایل حیاتی مدیریت موزه، سندیت دادن به ساختاری است که موزه تحت آن قرار دارد. بیشتر موزه‌ها دارای ساختار مدیریتی هستند که حداقل شامل سه بخش اداری، موزه‌داری و عملیاتی است. ساختار سازمانی نقشه‌ای است که سیستم را تعریف و به توصیف جریان کاری موجود در موزه پرداخته و نشان‌دهنده دیدگاه سازمانی در مورد موسسه است. در این زمینه، می‌توان دو نوع ساختار را برشمرد. ساختار سازمانی سلسله مراتبی و روبه پایین که در آن، مدیر موزه مستقیم تحت اختیار مقام دولتی است و سایر کارکنان زیر‌مجموعه وی هستند. این ساختار بالا به پایین موجب می‌شود تا کارکنان کمی در ارتباط مستقیم با مدیریت موزه بوده و تنها دو نفر در مدیریت میانی آن مشاهده می‌شوند.

چاپ نخست کتاب «موزه‌داری نوین» تالیف مشترک رسول محمد علی‌پور، دکتر اصغر حیدری و مصطفی حاجی امینی در 124 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه و قیمت 9 هزار و 500 تومان از سوی انتشارات کیان دانش راهی بازار کتاب شد.