دیدگاه اندیشمندان در خصوص ماهیت مطالعات گردشگری: کوهن

طبق فلسفه­ ی علمی که کوهن (1996) در کتاب ساختار انقلاب­های علمی مطرح کرده است، مسیر پیشرفت علم این طور ترسیم شده است: پیش­علم، علم عادی، بحران، انقلاب، علم عادی جدید، بحران جدید. طبق گفته­ی کوهن، یکی از ویژگی­های علم پیش­پارادایم وجود اختلافات و بحث مداوم پیرامون اصول است. در این مرحله، تقریباً به تعداد پژوهشگران یک حوزه، نظریه وجود دارد و هر نظریه­پرداز می­بایست کار خود را از نو آغاز کرده و رویکرد خود را توجیه کند. نشانه­های کلاسیک یک پیش­علم عبارتند از پژوهش­های متنوع و نامنظم، گردآوری داده به صورت تصادفی، فقدان مفروضات نظری و قوانین اساسی، کمبود الگو و نمونه، و بحث پیرامون روش­های موجه. بر همین اساس، به نظر می­رسد مطالعات گردشگری در مرحله­ی پیش­علمی یا پیش­پارادایمی قرار دارد. تلاش برای تعریف مفاهیم پایه­ای مانند گردشگری و گردشگر، و بحث مداوم درباره­ی روش­شناسی مناسب از نشانه­های وضعیت پیش­پارادایمی مطالعات گردشگری است. اما آیا مطالعات گردشگری در نهایت انسجام یافته و تبدیل به یک رشته­ی مجزا می­شود؟

با توجه به نگاه کوهن به فلسفه­ی علم، لازمه­ی این امر ایجاد یک پارادایم مشخص متشکل از "مجموعه­ای مشترک از باورها، ارزش­ها، تکنیک­ها، ...، الگوها و نمونه­هاست". در حال حاضر، مطالعات گردشگری درون رشته­های مختلف استحکام یافته است. هر یک از این حوزه­ها یک پارادایم مشخص دارد و پژوهشگران هر رشته به تئوری، روش­ها، و استانداردهایی دست یافته­اند که معمولاً به­هم­پیوسته­اند. به طور مثال، پرسش­هایی که پژوهشگران اقتصاد یا روانشناسی به کار می­برند متفاوت است. به عقیده­ی کوهن، برای تعریف مسئله، انتخاب روش­شناسی و تکنیک­ها، و تعیین استانداردهای پژوهش از پارادایم­های مختلف استفاده شده است و حل مسائل ناشی از وجود پارادایم­های گوناگون دشوار است. این امر منجر به عدم تناسب و ناتوانی در ایجاد ارتباط می­شود زیرا در این پژوهش­ها دیدگاه­های پاردایمی ناسازگار و حتی متضادی به کار گرفته شده­اند. پژوهش­های تلفیقی بدون کنار گذاشتن محدودیت­های پارادایمی دشوار و شاید حتی غیرممکن خواهد بود. با توجه به فلسفه­ی کوهن، نمی­توان به امکان ایجاد رشته­ی مجزای گردشگری چندان خوشبین بود. رویکردها و پارادایم­های رشته­ایِ بسیار مستحکم و قدرتمند که در مطالعات گردشگری به کار می­روند منجر به عدم­تناسب قابل ملاحظه­ای شده­اند. این موضوع می­تواند موانع غیرقابل­عبوری بر سر راه ایجاد یک رشته­ی جدید گردشگری به وجود آورد، که نیاز به سنتز و ترکیب پارادایم­ها و پژوهش­های رشته­های مختلف دارد.

با توجه به فلسفه­ی کوهن، به نظر می­رسد گردشگری همچنان یک حوزه­ی مطالعاتی درون هر رشته (مانند روانشناسی، جغرافیا، انسان­شناسی، اقتصاد، بازاریابی و ...) باقی بماند. در هر یک از این رشته­ها، گردشگری به عنوان یک موضوع پژوهشی تخصصی مطالعه خواهد شد. در چنین شرایطی، ایجاد یک پاردایم متمایز و "مجموعه­ای مشترک از باورها، ارزش­ها، تکنیک­ها، ...، الگوها و نمونه­ها" برای مطالعات گردشگری دشوار است. ایجاد یک رشته­ی مجزای گردشگری نیاز به یک "انقلاب علمی" کوهنی دارد که در آن گروهی از پژوهشگران با رهایی از مرزهای رشته­ها به منظور ایجاد یک پارادایم برای گردشگری تلاش کنند. با این حال، حتی اگر این امر محقق شود، شاید یکی از ویژگی­های چنین رشته­ی جدیدی پیروزی یکی از مکاتب پیش­پارادایمی باشد که به دلیل باورها و پنداشت­های ویژه­ی خود بر برخی قسمت­های خاص این مجموعه­ی اطلاعاتی تأکید دارد. بدین ترتیب، ممکن است رشته­ی نوظهور گردشگری به یکی از رشته­های مؤسس گرایش داشته باشد. گردشگری نه تنها یک پدیده­ی پیش­پارادایمی است، بلکه درون رشته­های متعدد و غیرقابل­قیاس جای گرفته است؛ و این موقعیت مطلوبی برای ایجاد رشته­ی جدید نیست.

ads ads
mahak kahrizak

mailپست الکترونیک: info@ tourismscience .ir

SMSسامانه پیام کوتاه: 3000705030 (جهت دریافت پاسخ: ممکن است پیامک های تبلیغاتی خود را مسدود کرده باشید)

contactفرم تماس با ما: کلیلک نمایید
account شماره حسابهای ما: کلیلک نمایید
privacyحریم شخصی کاربران و رفع مسئولیت: کلیک نمایید
 

rss

gpls

face

fina1l

 

 علم گردشگری با آغاز نوروز 1388 و با هدف گسترش دانش محور و اصولی گردشگری در سطح کشور فعالیت خود را آغاز نمود. این مجموعه همواره سعی نموده است تا با استفاده از استعداد فعالان این صنعت نسبت به نشر هدفمند قواعد گردشگری در سطح کشور بپردازد. آنچه در علم گردشگری منتشر می شد حاصل تلاش دانشجویان، فارق التحصیلان، اساتید، شاغلین و تمامی علاقمندان دلسوز ....

 

ادامه مطلب